Zwitserland kiest Gripen NG, Zweden de PC-21 ?

Zwitserland, dat al een tijdje de kat uit de boom keek terwijl men op zoek was naar een vervanger voor de sterk verouderde F-5 Tiger IIs, heeft uiteindelijk z’n keuze gemaakt. Frankrijk hoopte met Zwitserland z’n eerste exportklant voor de Franse trots van de luchtvaart binnen te halen: de Dassault Rafale. In Groot-Brittannië, Spanje, Duitsland en Italië hoopte men dan weer een bestelling voor de Eurofighter Typhoon te kunnen bijschrijven in de orderboeken. Een aanpassing van de stokoude F-5 werd te duur geacht, zo luidt het.

Saab gooide echter roet in het eten en slaagde erin om de Gripen te verkopen. Van de drie ‘canard’-jagers uit Europa (de Eurofighter Typhoon – de Dassault Rafale – de Saab Gripen (NG)) werd het dus de Zweedse Saab. Voor Saab is het een opsteker: de fabrikant kan ondertussen prat gaan op zeven klanten:

• Zwitserland als nieuwkomer,
• Zweden als ‘thuisland’,
• Zuid-Afrika,
• Hongarije,
• Tsjechië,
• Thailand,
• en de Empire Test Pilots School in het Verenigd Koninkrijk.

Het Zweedse bedrijf gaat daarmee Eurofighter voorbij, waar de hoofdrollen vertolkt worden door het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Spanje, Italië, Oostenrijk en Saudi-Arabië. De Gripen werd eerder geweerd uit de Indische Medium Multi-Role Combat Aircraft Competition (MMRCA, niet te verwarren met de vroegere term voor de Panavia Tornado, Multi-Role Combat Aircraft of MRCA, nvdr). Daar bestond de concurrentie uit de Rafale, de Typhoon, de F/A-18E/F, de F-16C/D en de MiG-35. Alleen de Typhoon en de Rafale bleven daar over. Dassault is er met haar jager nog niet in geslaagd om een eerste exportorder te veroveren, ondanks dat het toestel al in tal van landen is voorgesteld.

Opvallend aan dit toestel is dat het nog steeds geïntegreerd is in het ‘grote oorlogsplan’ van Zweden. Dat houdt (onder andere) in dat autosnelwegen en dergelijke bruikbaar zijn voor luchtoperaties. Een Gripen (of, in het verleden, een Viggen of Draken) kan dan landen op en opstijgen van deze tijdelijke startbaan, en dat op een korte afstand. Met een minimum aan personeel op de grond kan dit toestel in korte tijd bijgetankt en bewapend worden.

De nieuwste variant van de Gripen die momenteel getest wordt, de Gripen NG (Next Generation) is licht aangepast, waardoor het meer brandstof kan meenemen en een grotere actieradius krijgt (de afstand waarbinnen een toestel een missie kan uitvoeren en nadien terugkeert naar z’n thuisbasis). Deze variant zal ook met lucht-luchtbewapening kunnen supercruisen (sneller dan het geluid vliegen zonder gebruik van de naverbranding), iets wat slechts een select clubje jagers kan: de F-22, de Typhoon, de Rafale, en nu dus de Gripen. Ook Rusland heeft zo z’n jager met supercruise: uit tests zou blijken dat de Su-35BM ook supercruise aankan.

In een eerder artikel berichtten we al dat de F-5 Tiger IIs (die het hulpkader van de Zwitserse luchtmacht gebruikt) nog maar even zou moeten meegaan, omdat de Zwitserse regering in 2010 een eventuele aankoopbeslissing voor alle jagers had uitgesteld tot 2015. Het Zwitserse ministerie van Defensie en Financiën moesten een nieuw aankoopplan uitschrijven tijdens 2011. De Zwitserse Bondsraad (in Zwitserland dient de Bondsraad als het staatshoofd van het land, nvdr) zal echter pas volgende maand een uitgebreid plan voorgelegd krijgen. Voorlopig zou Zwitserland 22 Gripen NGs aanschaffen.

De aankoop heeft overigens ook voordelen voor Zweden: Stockholm is naar verluidt bijzonder geïnteresseerd in de PC-21 van Pilatus, dat zou kunnen dienen als vervanger voor de bejaarde Saab 105, die nu als trainingstoestellen dienen in de Zweedse luchtmacht.