Maxim Roelen De Hongaarse nationale luchtvaartmaatschappij Malév Hungarian Airlines zit in zware financiële problemen. De toekomst van de maatschappij ligt voor een zeer groot deel in de handen van Europa. De Europese Commissie onderzoekt namelijk of Malév illegale staatssteun heeft gekregen. Als dat het geval is kan de maatschappij gedwongen worden om een bedrag van meer dan 320 miljoen euro terug te betalen, een bedrag dat ze onmogelijk op tafel kunnen leggen.
De Hongaarse nationale luchtvaartmaatschappij kampt al vele jaren met financiële problemen en meerdere keren is geprobeerd het tij te keren, echter zonder veel resultaat. In februari 2007 werd de maatschappij geprivatiseerd, AirBridge (grotendeels in handen van een Russische bank) kocht 99,9% van de aandelen van Malév. Dit was alles behalve een succesverhaal en in februari 2010 werd het bedrijf opnieuw genationaliseerd. De Hongaarse overheid nam 95% van aandelen terug over, de andere 5% zijn in de handen van AirBridge gebleven.
Europa vertrouwde de hele zaak niet meer en in december 2010 werd een onderzoek geopend naar verdachte staatsleningen, belastingvoordelen en andere hulp aan Malév tussen 2007 en 2010. Als Europa beslist dat men dit allemaal moet terugbetalen, dan zal dat zo goed als zeker het einde van de Hongaarse luchtvaartmaatschappij betekenen. De Hongaarse overheid wil namelijk niet langer investeren in de maatschappij en op zichzelf kan Malév dat bedrag onmogelijk terugbetalen.
© Adam Samu – airliners.net
Hongarije is wel op zoek naar een Europese partner om Malév te ondersteunen of zelfs om de maatschappij ter vervangen in het geval van een faillissement, dat steeds dichterbij lijkt te komen. De overheid wil de luchtvaart in het Oost-Europese land veiligstellen, het verlies van de nationale luchtvaartmaatschappij en het gebrek aan een directe opvolger zou de Hongaarse economie immers zware schade toebrengen. Eerder was er sprake dat de HNA Group (Hainan Airlines Group) zou investeren, maar dit is er niet van gekomen en HNA zegt nu dat ze enkel op commercieel vlak met de maatschappij wilde samenwerken. Momenteel zijn er verregaande gesprekken met de Unimex Group, het moederbedrijf van onder meer het Tsjechische Travel Service.
De oorzaken van de problemen zijn divers, maar zeer vergelijkbaar met andere staatsbedrijven die in het verleden in de problemen zijn gekomen. Zo waren de topmensen in het bedrijf meestal niet benoemd omwille van hun kwaliteiten maar waren het politieke beslissingen. Van een deftige langetermijnstrategie is er dan ook nooit echt sprake geweest, waardoor de maatschappij steeds meer schulden ging maken. Om de financiële put te vullen werden dan maar de weinige waardevolle onderdelen van het bedrijf verkocht. Zo werden de slots van Londen Heathrow en de winstgevende hotelactiviteiten verkocht. Dat leverde op korte termijn wel veel geld op, maar het maakte de situatie alleen maar erger op de lange termijn.
© Viktor Laszlo – airliners.net
Maar ook de privatisering en de vlootstrategie van de maatschappij liggen zwaar onder vuur. De privatisering was bedoeld om de maatschappij terug winstgevend te maken, maar zonder alle opties goed te onderzoeken werd Malév verkocht aan AirBridge. Van verbetering was geen spraken integendeel de slechte beslissingen en de schulden bleven zich opstapelen.
De Hongaarse maatschappij had enige tijd voor de privatisatie ook een vloot van Bombardier CRJ-200 toestellen aangeschaft, een type dat niet bleek te passen in de vloot van Malév. Na de privatisatie werd dan ook beslist om de CRJ’s te vervangen door Q400’s, net zoals de Fokkers. Maar ook hier liep het een beetje fout. De CRJ’s geraakten niet verkocht en moesten verkocht worden onder de marktprijs en één is nog steeds niet verkocht. De Fokkers moesten eerst duur onderhoud ondergaan voor ze terug konden keren naar de leasemaatschappij. De beslissing om de long haul activiteiten stop te zetten was in principe een goede beslissing, maar ook deze is volgens de Hongaarse overheid ondoordacht en overhaast gebeurd. Het gevolg is dat de maatschappij nu nog steeds een Boeing 767 heeft die niet verkocht geraakt.
De huidige Hongaarse overheid is zeer kritisch over de privatisatie die gebeurde onder de vorige regering. De maatschappij zou er alleen maar slechter van geworden zijn. Bovendien heeft de hernationalisatie van Malév de overheid opnieuw zeer veel geld gekost, geld dat beter in andere dingen zou zijn geïnvesteerd.
De toekomst van Malév hangt dus aan een zijden draadje en de komende weken zullen cruciaal zijn voor de maatschappij uit Hongarije.