Invloed van dalende olieprijzen op de luchtvaart

Afgelopen woensdag zakte de olieprijs tot onder de symbolische grens van 50 dollar per vat. Dat is ongeveer de helft van wat een vat ruwe olie een jaar geleden nog kostte en er is niet direct een stijging in zicht.

Euforie

Negatieve commentaar hoor je amper tot niet op straat, iedereen is natuurlijk blij dat een volle brandstoftank van de auto nu zoveel minder kost. Maar het is niet allemaal positief natuurlijk. Een ineenstorting van het prijspeil van om het even welk product, of dat nu op de immobiliënmarkt dan wel de oliemarkt is, heeft steeds ook negatieve gevolgen.

Bij de eerste significante dalingen van de olieprijs in november vorig jaar waren de reacties euforisch. “De daling is goed nieuws voor onze economie!” klonk het overal. Deze euforische reacties hebben ondertussen echter plaats moeten maken voor pessimistische reacties, vooral op de markten en bij specialisten. “Een olieschok zoals nu maak je maar één keer in een generatie mee. En de gevolgen ervan zullen immens zijn”, zegt Kenneth Rogoff, econoom aan de universiteit van Harvard.

Zonder hier al te diep in te gaan op de mogelijke economische en politieke oorzaken van deze dalingen kunnen we besluiten dat de meningen over de oorzaak ervan verdeeld zijn. Sommigen verdedigen het standpunt dat de lage prijzen een teken zijn van een grote recessie en dat de lage druk van grondstofprijzen op de consumptieprijzen ons in deflatie zou kunnen duwen, terwijl anderen de daling dan weer wijten aan een verstoord evenwicht op de aanbodzijde van de economie.

‘Kleine’ luchtvaart

De mogelijke invloed van de prijsdaling van ruwe olie kan je vanuit twee standpunten bekijken, enerzijds de kleinere luchtvaart, dus de general aviation en zakenluchtvaart, en anderzijds de grotere commerciële luchtvaart, de luchtvaartmaatschappijen.

De invloed op de ‘kleine’ luchtvaart is vergelijkbaar met deze op auto’s door de lage benzineprijzen aan de pomp. Een daling van de prijs van ruwe olie zal ook leiden tot een daling van de prijs van Avgas (cfr. aviation gasoline), de brandstof waarop de meeste sportvliegtuigen vliegen, en Jet-A1 oftwel kerosine, brandstof voor jetmotoren. Volgens een Amerikaanse luchtvaartanalist, Brian Foley, zal deze tak van de luchtvaart, de kleine general aviation en zakenluchtvaart, het meest positief beïnvloed worden door dalende prijzen aangezien de gebruikers van deze toestellen, zowel bedrijven, piloten als klanten, het meest afhankelijk zijn van brandstofprijzen. Lagere brandstofkosten betekenen dus meer vlieguren. Op lange termijn kunnen ook toekomstige verkopen van de toestellen hierdoor stijgen en deze boost in verkopen heeft dan weer een positieve invloed op bedrijven actief in deze sector.

Commerciële luchtvaart

Maar wat is de invloed van deze prijzen nu op de commerciële luchtvaart en de prijs van vliegtickets? We weten allemaal dat we onze auto goedkoper kunnen tanken, maar gaan we nu ook goedkoper kunnen vliegen? Luchtvaartmaatschappijen tanken nu toch ook goedkoper dus kunnen ze hun prijzen toch wel verlagen?

Spijtig genoeg ligt het allemaal net iets gecompliceerder. Brandstofprijzen vormen gemiddeld zo’n 30% van de kosten van een luchtvaartmaatschappij. Langs de ene kant zijn de dalende olieprijzen dus goed nieuws voor maatschappijen aangezien een kleine basiskennis economie ons leert dat de winst van een bedrijf gevormd wordt door zijn kosten van zijn opbrengsten af te trekken. Simpel gesteld beteken lagere kosten dus meer winst. Maar de assumptie dat de prijzen die maatschappijen doorrekenen aan hun passagiers op het zelfde moment en evenveel zouden dalen is spijtig genoeg niet helemaal juist.

Maatschappijen sluiten hun contracten met brandstofleveranciers op voorhand af. Hierdoor kan het zijn dat de prijzen al een enorme daling kennen, maar de maatschappij nog steeds aan de vooraf overeengekomen prijs brandstof moet aankopen.

In tijden van stijgende olieprijzen volgen de ticketprijzen de stijgende kosten ook niet altijd. Dit betekent dat de winstmarge van maatschappijen, die zo vaak al relatief klein is, nog verkleint. Dalende olieprijzen daarentegen geven de luchtvaartmaatschappijen de kans om hun winstniveau bij te werken tot op een bepaald punt. Maatschappijen beslissen dit volledig zelf en is dan ook in grote mate onafhankelijk van hun concurrenten.

Maatschappijen hebben bovendien geen enkele garantie dat de prijzen zullen blijven dalen. Zo onvoorspelbaar als de economie is kan een politieke of economische gebeurtenis de daling van de prijs volledig doen omslaan waardoor maatschappijen die reeds een daling van de ticketprijzen doorgevoerd hebben alsnog hun winstmarge zien verkleinen of in het slechtste geval zelfs helemaal zien verdwijnen met (zware) verliezen tot gevolg.

De kritiek die het meest heerst op het vlak van ticketprijzen is dan ook het gebrek aan transparantie. Passagiers voelen zich onvoldoende geïnformeerd over de prijzen en gaan klagen bij reisbureaus, die op hun beurt dan weer moeilijkheden hebben om aan hun klanten uit te leggen waarom de brandstofprijzen wel naar beneden gaan en de prijzen van vliegtickets niet. Volgens de Nederlandse reisbranchevereniging ANVR vinden de reisbureaus dat de sector op dat vlak niet transparant genoeg is.

Wanneer dan wel lagere ticketprijzen?

Als er een daling komt zal dit waarschijnlijk pas gebeuren bij de eerstvolgende nieuwe contracten van maatschappijen voor brandstoflevering. Meestal worden deze contracten ongeveer een jaar op voorhand afgesloten om zich zo te beschermen tegen prijsschommelingen. Volgens Jos Versteeg, analist bij Theodoor Gilissen, een Nederlandse zakenbank, dalen de ticketprijzen daarom niet eerder dan de zomer. Dan is het een jaar geleden dat de olieprijs een dalende trend laat zien.

Dit is echter maar een voorspelling, een absolute garantie op een daling van de ticketprijzen is er niet. Wat de uiteindelijke invloed van de dalende olieprijzen op de commerciële luchtvaart zal zijn is nu nog dus niet zeker. Economie is geen exacte wetenschap en de toekomst zal uitwijzen of we al dan niet goedkoper zullen vliegen.

Avatar: AINonline