Laatste vlucht American Airlines vanuit Brussel

Vandaag vertrekt er voor de allerlaatste keer een vlucht van American Airlines vanuit Brussel naar de Verenigde Staten. Het gaat om vlucht AA171 naar New York JFK. Daarmee komt er een einde aan een tijdperk van 23 jaar activiteit in België. American Airines is al sinds de zomer van 1989 actief op Brussels Airport. Gedurende al die jaren heeft de maatschappij vluchten gehad naar Chicago, Dallas en New York. De oudste route was die naar Chicago, die American onafgebroken van 1989 tot en met 6 november 2011 heeft uitgevoerd. Vandaag, exact één jaar na de stopzetting van AA89 naar Chicago, moet de New York-route er aan geloven. Het is al de tweede keer dat de Amerikanen de route stopzetten. In september 1997 stopte American een eerste keer met vluchten tussen New York en Brussel. In de zomer van 2004 gingen de vluchten opnieuw van start, deze keer in samenwerking met SN Brussels Airlines. Het schrappen van de JFK-vlucht betekent het einde van American Airlines in België.

België is nochtans voor lange tijd een zeer belangrijke markt geweest voor American, vooral vanaf het jaar 2000. De samenwerking van Austrian Airlines, Swissair en Sabena met Delta Air Lines (Atlantic Excellence, een vroege vorm van de huidige joint-ventures op de Transatlantische markt) kwam ten einde. Delta Air Lines verkoos Air France als Europese partner en Austrian Airlines koos daarop voor Star Alliance. Voor Sabena was American een geknipte oplossing. Als resultaat van die samenwerking kon Sabena haar dominantie op de route Brussel-New York JFK behouden en zelfs versterken, en ook vluchten naar Dallas met A330’s werden opgestart in de plaats van Atlanta. Eerder vloog American zelf al van april ’93 tot en met september ’93 tussen Brussel en Dallas. Sabena was in de jaren 2000 en 2001 één van de belangrijkste partners van American Airlines in Europa. Van de huidige uitgebreide samenwerking tussen American Airlines en British Airways was nog maar amper sprake.

© Yannick De Bel

Door de val van Sabena in november 2001 kwam er een einde aan de samenwerking met American. Delta, Continental en United waren er dan ook snel bij om hun capaciteit uit te breiden om zo het achtergebleven gat na Sabena op te vullen. Ook bij SN Brussels Airlines kwam de interesse voor het Amerikaanse continent opnieuw bovendrijven. De oude samenwerking met American werd nieuw leven ingeblazen en de Amerikaanse maatschappij zag in 2004 terug toekomst in dagelijkse vluchten tussen New York en Brussel. Voor geruime tijd was SN Brussels Airlines (en later Brussels Airlines) een belangrijke partner voor American, echter in mindere mate dan in de tijd van Sabena.

De verbindingen naar Europa en Afrika zorgden voor goed gevulde vluchten, maar opnieuw was de samenwerking niet van lange duur. Deze keer lag echter het Duitse Lufthansa aan de basis van de beslissing om de samenwerking stop te zetten. Lufthansa kocht in 2009 een aandeel van 45% in Brussels Airlines, met een optie op de rest. De toetreding van de Belgische maatschappij tot Star Alliance was vanzelfsprekend en dat gebeurde dan ook in december 2009. Dat betekende voor Brussels Airlines de start van veel nieuwe samenwerkingen, maar ook het einde van langdurige samenwerkingen met maatschappijen zoals British Airways (SN’s eerste codesharepartner in 2002), Iberia, Alitalia en natuurlijk American Airlines. In 2010 werd American aan de deur gezet en vervangen door United, Continental en US Airways. Het begin van het einde voor AA in België.

In de loop van 2011 werd meer dan ooit duidelijk dat American geen twee dagelijkse vluchten naar Brussel kon blijven onderhouden, er moesten keuzes gemaakt worden. Vanaf november zouden de vluchten tussen Chicago en Brussel komen te vervallen. New York- Brussel werd ondertussen bediend door een Boeing 757 in plaats van de grotere Boeing 767 zoals de voorgaande jaren het geval was. American kon nog net het hoofd boven water houden op deze route (waar ondertussen Delta en Jet Airways actief waren met grotere vliegtuigen), maar ook hier was het aan Brussels Airlines om de doodsteek toe te dienen. Sinds 1 juni vliegt de Belgische maatschappij dagelijks tussen Brussel en New York JFK met een Airbus A330-300 (met 284 stoelen direct het grootste toestel op die route) en dat blijkt een overweldigend succes te zijn. De loadfactor zat deze zomer ruim boven de 80% en de financiële resultaten zouden boven verwachting zijn.

© Yannick De Bel

American Airlines verliest dus voor het eerst in meer dan twintig jaar de rechtstreekse verbindingen met de Benelux. In Nederland heeft de Amerikaanse maatschappij nooit voet aan land gekregen, volledig te wijten aan de sterke samenwerking tussen Northwest en KLM in het verleden en de huidige macht van Skyteam op de Nederlandse markt. Maar ook Duitsland heeft American praktisch volledig moeten opgeven door de druk van Star Alliance (vluchten vanuit Dallas naar Frankfurt zijn de enige die nog overblijven). Door de toetreding van Air Berlin bij Oneworld heeft American wel terug beperkte toegang tot de Duitse markt kunnen krijgen. Vanaf april 2013 zal de maatschappij zelfs vluchten opstarten tussen Düsseldorf en Chicago.

Dat American geen rechtstreekse vluchten heeft naar de Benelux en bijna geen eigen vluchten naar Duitsland is toch wel opvallend, het zijn namelijk twee zeer grote markten in Europa. En dit zijn niet de enige markten waar American niet (meer) aanwezig is. Ook Oost- Europa moet het ondertussen stellen zonder vluchten van American. Zo kwamen eerder dit jaar de vluchten tussen Boedapest en New York te vervallen omwille van het faillissement van Malév. En ook in Noord-Europa is de Amerikaanse maatschappij nooit doorgebroken. Momenteel bedient ze alleen Helsinki (thuisbasis van Oneworld partner Finnair) vanuit Chicago, maar dat is ook alleen het geval in het drukke zomerseizoen.

© Yannick De Bel

American Airlines lijkt het echter wel vol te houden in Frankrijk (Parijs) en Italië (Rome en Milaan), ondanks dat deze markten vooral door Skyteam worden gedomineerd. Maar naast deze twee landen zijn het voornamelijk Spanje en Groot-Brittannië die veel vluchten van American ontvangen. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de samenwerking (in de vorm van een joint-venture) met British Airways en Iberia. Tussen Londen Heathrow en New York JFK onderhouden American en British Airways zelfs een quasi shuttle service met ongeveer om het uur een vlucht die vertrekt/aankomt. De verbindingen van British Airways en Iberia vanuit hun respectievelijke hubs Londen Heathrow en Madrid, worden steeds belangrijker voor American om de Europese markt te ontsluiten door het groeiend gebrek aan eigen non-stop vluchten. Ook de Duitse steden Düsseldorf en Berlijn spelen hierin een groeiende rol dankzij Air Berlin.

Met de stopzetting van Brussel-New York JFK door American Airlines en door Jet Airways in september, zijn er momenteel nog ‘slechts’ vier dagelijkse vluchten die Brussel met de New York area verbinden. Brussels Airlines en Delta Air Lines naar JFK, Jet Airways en United Airlines naar Newark. De manier waarop Brussels Airlines de markt heeft overspoeld met extra capaciteit, in combinatie met de Europese crisis en stijgende brandstofprijzen hebben duidelijk hun tol geëist bij Jet Airways en American Airlines.

Tekst door Maxim Roelen en Yannick De Bel
Avatar door Serge Dejonckheere