VTI Ieper bouwt Morane Saulnier Parasole

Enkele maanden geleden verscheen er in een lokale krant, een artikel over het VTI van Ieper. Het technisch instituut van Ieper was blijkbaar druk bezig met het bouwen van een Morane Saulnier Parasole. Nog nooit van gehoord? Geen probleem, want ook ik kende tot voor kort het toestel niet.
Op 1 juni, tijdens de jaarlijkse opendeur van de school, werd het toestel tentoongesteld…

Aanleiding

Vanwaar in godsnaam het idee om een vliegtuig te bouwen als schoolproject is een veelvuldig gestelde vraag. “Hiervoor moet je weten dat de Rhone 9C rotatiemotor uit 1917, al sinds 1927 op onze school is.”, vertelt Geert Woussen, medebezieler van het project. “Aangezien het Belgisch leger dit type motor niet meer gebruikte werden die rotatiemotoren aan de toenmalige vakscholen gegeven als didactisch materiaal.De motor werd in 2001 weer op punt gesteld nadat hij jaren niet meer gebruikt werd. Een motor die op een statief staat is niet volledig en met het honderdjarig bestaan van de school in het vooruitzicht, ontstond het idee om er een vliegtuig rond te bouwen.” Interessant om te weten is dat een motor van dat type niet enkel in een Morane Saulnier gebruikt werd. Uiteindelijk werd toch voor dit toestel gekozen. “De keuze werd gemaakt om twee redenen: eerst en vooral omdat dit het toestel was waarmee Georges Guynemer zijn eerste zege heeft behaald (Johan Vanbeselaere leerkracht van de school is bestuurslid van het Belgische Guynemercomité). “Guynemer was een Franse piloot die boven Poelkapelle, vlak bij Ieper, werd neergeschoten en daarbij om het leven kwam.” Een tweede reden voor het bouwen van dit toestel is dat er nergens op de wereld een origineel model is of een replica op ware grote.”

Verloop project

“In 2006-2007 is Pol Lietaert (leerkracht garage en carroserie) gestart met de opbouw van de fuselage in aluminium vierkante buizen. In 2007-2008 werd het onderstel en het staartgedeelte gemaakt. In mei 2008 ben ik gestart met het opmeten en verlijmen van de houten propeller. Het originele model uit het oorlogsmuseum Brussel was echter rechtsdraaiend en 2,60m terwijl wij een linksdraaiende propeller van 2,40m nodig hadden. Door de heer Poncelet uit Evere (Brussel) heb ik de nodige uitleg gekregen over het maken van een houten schroef. Deze schroef heb ik volledig gemaakt zoals ze dit tijdens WO I deden. Buiten een lintzaagmachine om de grote vorm uit te zagen werd al de rest manueel gemaakt (handzaag, houtbeitels, schaven en schuurpapier). Dit heeft ongeveer een 300 tal uren in beslag genomen. In 2008-2009 heeft Pol de verdere afwerking en assemblage gedaan, dit telkens met leerlingen uit 5de en 6de beroep garage (bekabeling en motor gedeelte). In diezelfde periode zijn we gestart met de bouw van de vleugels met leerlingen van de 5de beroep hout.”, aldus Geert. De bouw van het toestel vergde heel wat voorbereiding en oefening. Zo zijn de leerlingen, die instonden voor de bouw van de vleugels, twee weken op stage geweest in Slovenië (een Leonardo da Vinci project). Daar werd hen de knepen van het opbouwen en stofferen van vleugels geleerd. De leerkracht en leerlingen van de afdeling garage, die instonden voor de bekabeling en de motor, hebben daar een gelijkaardige motor uit elkaar gehaald. Het tijdschema voor de bouw was redelijk strak. Het was nu eenmaal de bedoeling om het toestel te kunnen tonen tijdens de opendeur. “Met het maken van de vleugels waren we klaar twee weken voor de opendeur.”, vertelt Geert. “Tijdens de paasvakantie ben ik dan ook nog gestart met het maken van een replica machinegeweer uit pvc en beukenhout (Lewis gun MK III). De kunststof onderdelen werden hiervoor aangekocht in Texas.”

Opendeurdag

Na jaren van plannen en bouwen was het op 1 juni eindelijk zover! Tijdens de opendeur voerde Pol Lietaert een taxirit uit op het voetbalplein van de school. Speciaal voor deze rit werden de twee voorste wielen vervangen door motorwielen met schijfremmen om beter te kunnen sturen en remmen. Dit gebeurde uit veiligheidsoverwegingen en om de draaicirkel kleiner te maken. Later worden beide wielen terug vervangen door de originele wielen uit WOI. Opvallend veel gegadigden kwamen kijken naar het toestel. Ook in de binnenlandse pers kwam het toestel meermaals aan bod. Het haalde ondermeer het WTV (regionale zender nvdr.) en VTM nieuws. Behalve de replica op ware grote was er ook een radio gestuurd model (schaal 1:6) gemaakt door Chris Horré (leerkracht praktijk 5de beroep hout). Als luchtvaartenthousiasteling en fotograaf is het echt prachtig om te zien dat zo een project tot een goed einde is gekomen.
En nu?

Natuurlijk blijven er twee grote vragen! Kan het toestel ook werkelijk vliegen? en zal het ook ooit nog ergens te zien zijn (al dan niet in de lucht)? “Normaal gezien kan het toestel vliegen. De motor en schroef hebben genoeg trekkracht, de vleugels en besturingssysteem werken goed. Maar in België krijgen we blijkbaar geen toestemming om het toestel eens te testen daar het niet gekeurd is. En we weten ook niet hoe het toestel zal reageren eens het in de lucht zit.” Slecht nieuws dus voor geïnteresseerden, en er komt nog iets slechter nieuws: Het toestel is op dit moment niet meer te bezichtigen en dat zal ook nog even zo blijven. Het toestel werd na de opendeur gedemonteerd en gestockeerd. Het zal later aan staaldraden opgehangen worden in het hoofdgebouw, met glazen dak én binnenkoer, van de school. Daar zal het twee verdiepingen hoog boven de leerlingen prijken.. Het goede nieuws is wel dat ze in de toekomst het toestel willen tentoonstellen op evenementen buiten de school en tijdens de talrijke schoolse activiteiten. “we denken dan bijvoorbeeld aan de honderste verjaardag van het overlijden van Guynemer in Poelkapelle. Dit evenement vindt plaats in 2017.”

Met speciale dank aan Geert Woussen voor de hulp bij dit artikel.